Een hardnekkig gerucht doet de ronde dat de Europese Centrale Bank Nederlandse hypotheekverstrekkers op termijn gaat dwingen de rente op aflossingsvrije leningen te verhogen. Hoe zit dat? En wat betekent het voor jouw hypotheek?
Hoewel Nederlanders over het algemeen zeer braaf aan hun hypotheekverplichtingen voldoen, en ondanks de strenge inkomenstoets voor nieuwe hypotheken en solide pensioenen, hebben de bankiers van de Europese Centrale Bank (ECB) grote zorgen over de Nederlandse hypotheekmarkt. Vooral de aflossingsvrije hypotheken zijn de ECB een doorn in het oog. Die vormen, vinden de bankiers, een groot risico over een jaar of tien. Zij verwachten dat de babyboomgeneratie de koopwoningmarkt gaat verlaten en dat dit zal leiden tot een groter aanbod aan koopwoningen, waardoor de huizenprijzen onder druk komen. Tel daar de angst van de klimaatysterici bij op — droogte, overstromingen, kou, warmte en andere ellende — en je snapt waarom de ECB denkt dat het weleens helemaal mis kan gaan.
Bankiers houden niet van risico. Dat wil zeggen, ze houden er wel van, zolang er voor dat risico maar wordt betaald. En dus verwachten sommige hypotheekadviseurs dat de renteopslag voor aflossingsvrije hypotheken omhoog zal gaan, misschien wel met een half tot één procent, zo bleek uit een onlangs verschenen artikel in De Telegraaf.
Rente
De rentes op hypotheken zijn de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. Lag de gemiddelde rente eind 2021 nog op minder dan 2%, voor nieuwe hypotheken ben je nu ruim 4% kwijt. Het gaat hier vooral op leningen die worden afgelost door middel van een lineair of annuïtair af te lossen hypotheek. Als de ECB de Nederlandse banken zou verplichten om de rente op aflossingsvrije leningen hoger te maken, zou dat tot aanzienlijk hogere rentes kunnen leiden.
Is dat erg? Niet per se. Het overgrote deel van de aflossingsvrije hypotheekcontracten werd afgesloten vóór 2013, toen de rente over het algemeen hoger was — en, niet helemaal toevallig, de huizenprijzen een stuk lager waren. In de jaren 90 was een hypotheekrente van 5% tot 6% bijvoorbeeld normaal. Nu schiet iedereen al in de stress als de rente naar 4% gaat.
Verder kan de ECB van alles vinden, ze kunnen niet zomaar jouw hypotheekvoorwaarden openbreken. Als jij een aflossingsvrije hypotheek hebt met een lange rentevastperiode, is er niet zoveel aan de hand. Alleen als je rentevaste periode afloopt, of je hebt een variabele rente afgesproken, zou je er last van kunnen krijgen.
Wel of niet aflossen?
De rente van aflossingsvrije hypotheken voor de eigen woning is fiscaal aftrekbaar, als de hypotheek is afgesloten vóór 2013 of als je een nieuwe hypotheek aangaat die in de plaats komt van zo’n ‘oude’ hypotheek. Wil je extra geld lenen voor je eigen woning — bijvoorbeeld voor een verbouwing of isolatie — en de rente daarover in box 1 kunnen aftrekken, dan zul je voor het aanvullende deel ten minste annuïtair moeten aflossen. Een aflossingsvrije variant is soms, onder voorwaarden, ook nog steeds een optie, maar houd er dan rekening mee dat de renteopslag — nu enkele tienden van procenten — wellicht naar een half tot één procent zal gaan en dat de rente niet meer aftrekbaar is. Het maakt niet uit of je die hypotheek bij een bank, een verzekeraar of een pensioenfonds hebt lopen.
Omslagpunt
De meest gebruikte hypotheekvariant waarbij moet worden afgelost is de annuïtaire hypotheek. Net als bij de aflossingsvrije hypotheek blijven de maandlasten gedurende de looptijd gelijk, met één belangrijk verschil: je hoeft niet meer na te denken over de aflossing. Als je hypotheek aflossingsvrij is en 30 jaar loopt, zul je 2-3% per jaar moeten reserveren voor de aflossing ervan (het percentage is afhankelijk van de manier waarop de kapitaalsopbouw plaatsvindt). Worden de maandlasten van aflossingsvrije hypotheken (inclusief aflossing) door het renteverschil groter dan die van hypotheken met aflossing, is het mogelijk zinvol om de aflossingsvrije hypotheek vaarwel te zeggen. Waar het omslagpunt precies ligt, is onder meer afhankelijk van het renteniveau, de opslag en de aftrekbaarheid van het aflossingsvrije deel.
CONCLUSIE
Ons advies: maak eerst een groffe berekening. Lopen de rente met en zonder opslag erg uit de pas, dan zou je een hypotheekadviseur een uitgebreide berekening kunnen laten maken. Wat je in elk geval niet moet doen, is in paniek raken. Niemand kan lopende afspraken eenzijdig wijzigen, zelfs jouw hypotheekverstrekker niet. Misschien proberen ze druk op je uit te oefenen om je hypotheekovereenkomst te herzien en je aflossingsvrije hyopotheek om te zetten in een annuïteitenhypotheek. Dat is financieel gunstig als de renteopslag zodanig groot wordt, dat je het verschil beter kunt steken in de aflossing en je op je geld geen betere rendementen kunt maken. Bedenk dat er geen enkele wettelijke verplichting is en zet alle voor- en nadelen op een rij voordat je besluit om je handtekening overeenkomst te herzien.
Biertje?
Wil je ons helpen? Stuur dan je vrienden een link naar de site of onze social-mediakanalen, of trakteer ons op een biertje. Of, waarom niet, doe het gewoon allebei!